در این بخش از تحلیل و بررسی ورزشهای رزمی، به وضعیت سبکهای رزمی در ایران خواهیم پرداخت که چگونه شکل میگرند و چه فعالیتهایی دارند؟ و چه کمکی به فدراسیونها و ورزش کشور میکند، و چقدر نیروی فعال دارند.
سبک رزمی چیست؟
تعریف کلی از سبک رزمی: به یک رشته ورزشی که از ورزشهای رزمی اصلی مانند تکواندو، کاراته، کونگ فو، جودو، ووشو و بوکس الگو گرفته و تغییراتی در نوع فرم و مبارزات آن صورت میگیرد را سبک رزمی میگویند.
مانند: کیک بوکسینگ: تلفیقی از بوکس و کاراته ، کوراش: تلفیقی از جودو و دفاع شخصی، ام ام ای: تلفیقی از کشتی، بوکس و کاراته، کیوکوشین: ارتقا یافته از کاراته و دیگر سبکهایی که از مشتقات سبکهای اصلی در رزمی هستند. جالب است بدانید همین سبکهای ابداعی نیز به مرور زمان توسط افرادی دیگر تغییر میکند و نامهای مختلفی به آن اضافه میکنند.
همانطور که گفته شد سبکهای رزمی مانند کیک بوکسینگ ترکیبی از رشته های رزمی، بوکس، کاراته و تکواندو است، وقتی افراد در یک سازمان با یکدیگر به تفاهم و همکاری متقابل نمیرسند، در صدد ایجاد یک سبک دیگر با اضافه کردن پیشوند و پسوند و نامی جدید برمیآیند. البته برخی افراد نیز خلاقیتهایی در رزمی بوجود میآورند که مناسب با مخاطبین زمان حال است. و طرفداران بیشماری نیز پیدا میکند. اینکار در تمامی دنیا انجام میشود.
قبلا راجع به انواع سبکها در بخش نقد و بررسی ورزشهای رزمی صحبت کرده ایم. اما موضوع مهمی که باید در این بخش به آن بپردازیم نوع فعالیت سبکها و تعداد نیروهای تحت پوشش و نوع رسمیت یافتن آنها در فدراسیونهای رزمی کشور است که به آن اشاره خواهیم کرد.
سبکها چگونه مجوز میگرند؟
مجوز فعالیت سبکها بر اساس درخواستی است که مالک یا نماینده آن سبک، در وزارت ورزش و فدراسیونهای رزمی ارائه میدهد. سبکی که خود ابداع کرده، یا از یکی سازمان خارج از کشور نمایندگی گرفته است، درخواستی به فدراسیون مورد نظر داده و فدراسیون ها نیز بر اساس قوانین پس از بررسی به وزارت ورزش ارسال میشود. و مراحل آن برای تایید یا عدم تایید مجوز فعالیت آن طی میشود.
فعالیت پس از دریافت مجوز بسیار مهم است، عموما این فعالیتها موازی دیگر سبکها است، همانطور که در بالا اشاره شد، انواع و اقسام سبکهای مشابهی وجود دارد که ماهیت و کارکرد همه آنها به یک شکل است.
مسئله مهمی که اینجا مطرح است، عدم نوآوری و عدم پرورش نیروها و هنرجوهای جدید است. در واقع این سبکها با اخذ نمایندگی از استانها و شهرها از افرادی که با سازمانهای دیگر همکاری دارند دعوت به همکاری میکنند و یا افرادی که از دیگر سازمانها جدا شدند به آنها می پیوندند. با این حساب هیچ اتفاقی در افزایش جمعیت ورزش رزمی رخ نداده، و چیزی اضافه نشده است، فقط عده ای از جایی به جایی دیگر منتقل شده اند.
شاید یک سبک رزمی بتواند از ابتدا نیروهای جدیدی را پرورش دهد و نوجوانان و جوانانی که تازه به عرصه ورزشهای رزمی پای میگذارند را جذب کند، اما اینکار بسیار زمان بر است و با وجود تعدد بسیار سبکها، و سرعت دنیای امروزی و تکثیر بی شمار سبکهای رزمی، زمانی برای فعالیت از پایه ممکن نخواهد بود. کما اینکه در ادامه کار همان اتفاق انتقال و جابجایی به سبکهای دیگر برای آنها نیز رخ خواهد داد.
وظیفه فدراسیونها در قبال سبکها چیست؟
فدراسیونها وظیفه کنترل و ساماندهی و ارائه خدمات به سبکها، طبق قوانین و شرایط از پیش تعیین شده را دارند. صدور احکام، مجوز برگزاری مسابقات، برگزاری کلاسهای آموزشی، و آزمونها، موافقت اولیه با اعزام تیم به خارج از کشور، کنترل فعالیت سبکها در چارچوب قوانین، و دیگر موضوعاتی که در ورزشهای رزمی انجام میشود.
تعداد سبکهای دارای مجوز در ایران حدود 290 سبک رزمی با دسته بندی، انجمنها، کمیته ها و گروه ها میباشد، که بیش از نیمی از این سبکها در نوع کار مشابه هم هستند، مانند شرکتها و ادارات و فروشگاههای مشابه. و به جرات میتوان گفت که از 290 سبک رزمی شاید 20 یا 30 سبک رزمی فعالیت مستمر و قابل توجهی در کشور دارند، و باقی سبکها چندان فعالیتی ندارند، و برخی از آنها حتی به 50 نفر هم نمیرسند و برخی نیز شاید نیروی ورزشکار ندارند و صرفا جهت دریافت احکام و عناوین برای خود و اطرافیان، سبکشان را حفظ کرده اند.
آمار جمعیت سبکها چگونه است؟
از روسا و مسئولین فدراسیون ها سوال میشود که سبکها چه آورده ای برای فدراسیونها دارند؟ به غیر از کسب مدال در میادین بین المللی، آیا آورده مالی نیز دارند؟ صدور احکام برای این تعداد سبک، درآمد هنگفتی خواهد شد؟
در پاسخ میگویند، برعکس تفکرات مردم، هر چه سبکها زیاد میشوند درآمد و بازدهی کمتر میشود، ضمن اینکه از هر 10 سبک یک سبک فعال است و اکثر سبکها فعالیت چندانی ندارند و در سال شاید یک بار برای دریافت احکام مربیگری یا داوری اقدام نمایند. و این سبکها بیشتر برای فدراسیون هزینه ساز هستند تا اینکه آورده مالی داشته باشند.
این واقعیت است که بیش از 90 درصد سبکها در ایران فعالیت چندانی ندارند. این موضوع در آمار فدراسیونها مشخص است. معیار جمعیت سبکها بر اساس سه محور زیر بررسی میشود.
1 – دریافت کارت عضویت فدراسیون
2 – دریافت کارت بیمه ورزشی
3 – دریافت احکام فدراسیونی.
طبق آماری که در سال 1401 در فدراسیون انجمنهای ورزشهای رزمی منتشر شد، از 106 سبک رزمی حدود 70 سبک رزمی زیر یکصد نفر جمعیت دارند. در واقع این سبکها برای دریافت کارت عضویت فدراسیونی اینگونه عمل کردند و تعداد بی شماری از همین سبکها 2 یا 3 یا 5 یا 20 کارت فدراسیونی درخواست داشتند در واقع هیچ جمعیتی در این سبکها وجود ندارد، یا اینکه این جمعیت در بین سبکها مشترک است و هنرجویان و ورزشکارن تنها میتوانند از یک سبک درخواست کارت عضویت یا احکام دیگر درخواست نمایند. و این نشان میدهد که برخی سبکها به غیر از خود و چند مسئول زیر مجموعه، افراد دیگری را ندارند.
چرا فدراسیونها سبکهای غیر فعال را ادغام یا منحل نمیکنند؟
گاهی اوقات به نقطه ای میرسد که برخی سبکها واقعا چیزی برای ارائه یا فعالیت ندارند، و روسای فدراسیونها باید این سبکها را ادغام یا منحل نمایند، تا از بار مدیریت و هزینه ها کاسته شود، اما متاسفانه موانعی بر سر راه قرار میگیرد ، و این شائبه پیش میآید که فدراسیونها به خاطر منافع مالی که این سبکها دارند آنها را حفظ کرده اند. درصورتی که اینطور نیست.
موانع چیست؟
برخی روسای سبکها که شاید عناوین و سمتهایی در دستگاههای دولتی و اجرایی و لشگری و کشوری دارند و افرادی مانند نمایندگان مجلس و دیگر مسئولین پرنفوذ را کنار خود دارند، و گاهی نیز این افراد را در هیات رییسه سبکهای خود منصوب میکنند تا چتر حمایتی قوی برای بقای خود داشته باشند. و این موضوعات باعث جلوگیری از انحلال یا ادغام سبکهای غیر فعال میشود.
اگر سبکی مجوز فعالیت نگیرد و یا در آستانه انحلال باشد، کافیست با یک نامه یا وساطتت، اوضاع تغییر کند. و این بزرگترین معضل در ورزشهای رزمی است.
یکی دیگر از این موانع، عدم همکاری و تفاهم بین فدراسیونهاست، چنانچه سبکی از فدراسیونی بنا به دلایلی کنار گذاشته میشود ، فدراسیون دیگر سریعا آن را تحت پوشش خود میگیرد و گمان میکنند که میتواند برای آن فدراسیون مفید باشد، اما باید متوجه باشند که اگر سبک مناسب و بازدهی بود فدراسیون قبلی حفظ میکرد.
این کار باعث موضع گیریهایی میشود که برای فدراسیونها خوب نیست. اگر مسئولین فدراسیونها برای ورود سبکهایی که از یک فدراسیون دیگر خارج شدند، شتابزده عمل نکنند و مانند باشگاهها از آنها علل خروج و علل ورود و رضایت از فدراسیون قبلی و درخواست سوابق و تخلفات را نمایند، مشکلات و معضلات کمتر خواهد شد.
این موضوع بین خود سبکها نیز باید رعایت شود. شخص یا اشخاصی که از سبکی به سبک دیگر میروند، مسئولین باید متوجه باشند که این افراد روزی آنها را نیز ترک خواهند کرد. و بهتر است اتحاد و تفاهمی بین سبکها و فدراسیونها باشد.
این موضوعات متاسفانه باعث ریشه کن شدن اصل ورزشهای رزمی میشود، و مشخص نیست که چرا برای حفظ سبکهایی که برای مردم و ورزش کشور مفید نیست دست به هرکاری میزنند. و هدف از حفظ این سبکها چیست؟
تشکیل انجمن برای سبکهای مشابه
این موضوع باید به صورت بسیار دقیق و تخصصی توسط کارشناسان و منتقدین و رسانه ها و مسئولین فدراسیونها و وزارت ورزش بررسی و کارشناسی شده و راهکارهایی بیاندیشند، و یا انجمنهایی برای ادغام این سبکها تشکیل شود.
تشکیل انجمنهای مستقل و یا تحت پوشش فدراسیونها، برای ادغام سبکهای هم شکل و موازی بهترین گزینه است، اقدامی که در فدراسیون ورزشهای رزمی صورت گرفت، و چند انجمن تشکیل شد تا همه سبکهای هم شکل در قالب یک انجمن واحد فعالیت نمایند که البته این انجمنها در حال حاضر فعالیت دارند اما همان موضوع ارتباط و نفوذ باعث کمتر شدن فعالیتها این انجمنها شده است.
مسئولین ورزش کشور باید برای ساماندهی سبکها، چاپ و صدور احکام موازی و همتا، راهکاری خارج از مسائل سیاسی و ارتباطی بیاندیشند تا مردم برای فعالیتهای رزمی بتوانند به فدراسیونها و سبکهای رزمی اعتماد کامل داشته باشند. در غیر اینصورت مشکلاتی که این روزها در برخی سبکهای ورزشی و رزمی مشاهده میکنیم دو چندان خواهد شد.
